Zakończyły się trwające od sierpnia prace przy remoncie wieży północnej katedry w Płocku. W trakcie remontu w kuli pod krzyżem odkryta została tuba, w której znajdowały się dokumenty z poprzedniego remontu.
Koszt renowacji wieży północnej wyniósł 600 tysięcy złotych, z czego 400 tysięcy wyasygnowało ministerstwo kultury i dziedzictwa narodowego. Resztę wyłożyły Urząd Miasta Płocka i parafia katedralna.
25 kwietnia 2015 r. w wyniku zapytania ofertowego jako wykonawca remontu zostało wybrane przedsiębiorstwo PRO ANTIC – Konserwacja Zabytków IG Partner z Torunia.
8 lipca 2015 r. ks. kan. Stefan Cegłowski – proboszcz parafii katedralnej podpisał w ministerstwie kultury i dziedzictwa narodowego umowę dotyczącą remontu. Pierwsze prace ruszyły 10 lipca. Z początkiem sierpnia na wieży stanęły rusztowania. Właściwe prace remontowe trwały od sierpnia do końca listopada.
Renowacja północnej wieży to początek prac przy generalnym remoncie katedry. Pracująca przy katedrze komisja budowlana, w której znaleźli się specjaliści z wydziału budownictwa Politechniki Warszawskiej, orzekła bezwzględnie, że zabytkowa świątynia wymaga kapitalnego remontu. Ostatnia gruntowna renowacja katedry odbywała się w latach 1901-1916. Po drugiej wojnie światowej miały miejsce jedynie doraźne naprawy. Wstępny koszt remontu świątyni (bez prac we wnętrzach) oszacowany został na około 40 mln zł.
Powołano specjalny Komitet Pomocy ds. Remontu Katedry Płockiej i Rekonstrukcji Organów Katedralnych, na którego czele stoją biskup płocki Piotr Libera i prezydent Płocka Andrzej Nowakowski.
Remont rozpoczął się od wieży północnej, gdyż pod nią znajduje się kaplica królewska z grobami księcia Władysława Hermana i jego syna – króla Bolesława Krzywoustego. Miejsce to nazywane jest sercem katedry. Niestety, bezcenny zabytek niszczony był przez wodę, która przeciekała ze zniszczonej wieży. Aby temu zapobiec, należało w pierwszej kolejności wymienić zniszczone cegły, naprawić więźbę dachową i poprawić mocowania krzyża.
Właśnie ta część prac okazała się najciekawsza. 16 września w kuli pod krzyżem odnaleziona została tuba, którą w tym miejscu umieściła ekipa zajmująca się poprzednim remontem z 1903 roku. Otwarcia kuli dokonali proboszcz ks. Stefan Cegłowski oraz pracujący przy remoncie Piotr Gierlasiński, Szymon Juźków i Marcin Hołubiecki. – Byłem niemal pewien, że znajdziemy w tym miejscu taką tubę – przyznał ks. Stefan Cegłowski w rozmowie z portalem katedraplock.pl. – Nie wiadomo na razie, czy podobne dokumenty znajdą się również przy wieży południowej i na kopule.
Znaleziona przy krzyżu metalowa tuba ma 270 milimetrów wysokości i 829 gramów wagi. W jej wnętrzu znajdowała się tuba ze szkła o wysokości 220 mm i wadze 219 g. W środku szklanej tuby schowane były spisane na pergaminie dokumenty. Najważniejszy z nich zawierał informacje o poprzednim remoncie, który trwał od 1901 do 1903 roku. Dokument podpisany był przez nadzorującego pracę ks. Antoniego Juliana Nowowiejskiego (późniejszego biskupa płockiego obecnie błogosławionego), architekta przebudowy Stefana Szyllera oraz pracujących na wieży majstrów. W jednym z dokumentów znalazła się również informacja o czeladniku Janie Koperskim, który zginął przy przebudowie katedry 4 sierpnia 1903 r. Wcześniej jednak pokrył blachą większość dachów. W tubie znajdował się również egzemplarz „Kuriera Porannego” z 8 kwietnia 1903 roku oraz pergamin z informacją o remoncie z 1891 roku.
Dzięki zakończeniu remontu wieży północnej możliwe będzie rozpoczęcie renowacji kaplicy królewskiej – serca płockiej katedry pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Projekt renowacji został przygotowany wspólnie z delegaturą Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. Remont powinien rozpocząć się na przełomie 2015 i 2016 roku. Jego koszt szacowany jest na 1 milion złotych i zostanie częściowo sfinansowany przez PERN Przyjaźń, który wspierał już finansowo prace przy Opactwie Pobenedyktyńskim i Muzeum Diecezjalnym. – Byłoby dobrze, gdyby udało nam się wyremontować kaplicę na jubileusz 940-lecia diecezji płockiej, ale i z myślą o przyszłych pokoleniach – przyznał bp Piotr Libera.
Kiedy w 1972 roku kaplica była remontowana, pod kryptą znalezione zostały kości 17 osób, które zmarły w różnym czasie. Po przeprowadzeniu szczegółowych badań okazało się, że należą one między innymi do Władysława Hermana i Bolesława II Krzywoustego, a także do 15 książąt mazowieckich. Trzy lata później w krypcie pod posadzką pochowane zostały szczątki 15 książąt mazowieckich, wśród których była między innymi księżniczka litewska Gaudemundy – Zofia, żona Bolesława III). Kości Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego złożone zostały w sarkofagu w kaplicy królewskiej w dwóch trumnach z oksydowanego brązu. Każdą z nich oznaczono imionami władców i ozdobiono królewskimi emblematami.
W planach remontu kaplicy królewskiej jest konserwacja pękniętych murów i ubytków w kolumnach, renowacja polichromii, która została zniekształcona, przemalowana i zdeformowana. Odnowione zostaną także klasycystyczny sarkofag władców polskich, późnorenesansowy nagrobek prałata Pawła Głogowskiego, witraż z Kazimierzem Jagiellończykiem, który klęczy przed Matką Bożą Częstochowską, zniszczona posadzka i krata wejściowa.
Warto przypomnieć, że katedra w Płocku wzniesiona została z cegły i granitu w latach 1130-1144 z inicjatywy ówczesnego biskupa płockiego Aleksandra z Malonne. Świątynia miała trzy nawy z oddzielnymi wejściami do każdej z nich i zakończona była prezbiterium. Dwuskrzydłowe drzwi głównego wejścia, ozdobione płaskorzeźbami ze scenami biblijnymi, wykonane zostały przez ludwisarnię w Magdeburgu. Od XV wieku ich oryginał znajduje się w Soborze św. Zofii w rosyjskim Nowogrodzie Wielkim.
Katedra była wielokrotnie rabowana, niszczona i palona przez Litwinów i Prusów. Każda kolejna odbudowa zmieniała wygląd budowli. Obecnie jest ona połączeniem gotyku i renesansu. W 1903 roku dobiegł końca gruntowny remont. Po jego zakończeniu rekonsekracji katedry dokonał biskup płocki Jerzy Szembek. W 1910 roku świątynia została wyniesiona do godności bazyliki mniejszej przez papieża Piusa X.
Polichromię we wnętrzu wykonał w latach 1904-1914 i w okresie międzywojennym prof. Władysław Drapiewski ze współpracownikami. W czasie drugiej wojny światowej katedra została zbombardowana, a wojska niemieckie zamieniły ją w stajnię i składnicę zboża. Ołtarze zostały zniszczone, okupanci skradli precjoza oraz dzwony. Rekonstrukcja budowli rozpoczęła się w 1947 roku. Katedra w Płocku jest obecnie zabytkiem architektonicznym pierwszej klasy, czyli reprezentacyjnym w skali kraju.
